Η Απιδιά με τους 667 κατοίκους της είναι το πιο ιστορικό χωριό του Δήμου Νιάτων και έχει ζωή 6.000 χρόνων. Κατοικείται ανελλιπώς από την νεολιθική εποχή.
Κόσμημα της Απιδιάς είναι ο ναός της Kοιμήσεως της Θεοτόκου, μοναδικής αρχιτεκτονικής. Είναι τύπος Μεγάλης Βασιλικής η οποία έχει ιδιαίτερα ανατολικά χαρακτηριστικά. Ο θόλος της στέγης στηρίζεται σε κίονες που φέρουν ωραία ιωνικά κιονόκρανα. Θαυμάσιο επίσης είναι το μαρμάρινο τέμπλο με πλούσιο διάκοσμο.
Κατά τον καθηγητή του Πανεπιστημίου και Ακαδημαϊκό κ. Αναστάσιο Ορλάνδο, ο πρώτος ναός χτίστηκε το Θ΄. μ.Χ. αιώνα. Στην ίδια θέση χτίστηκε ο νέος ναός που υπάρχει σήμερα του 11 μ.Χ. αιώνα. Τμήματα του παλιού ναού διατηρήθηκαν στο νέο ναό για διακόσμηση.
Στην Απιδέα όπου τοποθετείται η Παλαιά του Παυσανία (Ελλάδος περιήγησις – βιβλίο 3: Λακωνικά) και ίσως η κώμη Πλείαι του Λιβίου βρέθηκαν πολλές βυζαντινές εκκλησίες. Στο σημερινό χωριό των “Απιδέων” αναφέρεται και το αργυρόβουλο του Δεσπότου Θεοδώρου του Β’ του Παλαιολόγου (1407-1443).
Η Απιδιά με Βασιλικό Διάταγμα του 1842 ορίστηκε έδρα του Δήμου Έλους.
Στο χωριό λειτουργούν αγροτικό ιατρείο, Αγροτικός Συνεταιρισμός, Σύλλογος Γονέων, Πολιτιστικός Σύλλογος, Aθλητικός Σύλλογος, Σύλλογος Γυναικών. Επίσης υπάρχουν δύο (2) χορευτικά συγκροτήματα. Του Δημήτρη Χριστάκη και της Ευαγγελίας Λάμπου .
Η πλειοψηφία των κατοίκων ασχολείται με αγροτικές εργασίες. Η Απιδιά φημίζεται για το παρθένο ελαιόλαδο, η δε ονομασία “Λάδι Απιδιάς Λακωνίας” προστατεύεται με την 18/01/1994, No. 317744 Υπουργική Απόφαση. Εκτός από τις ελιές, οι κάτοικοι καλλιεργούν οπωροκηπευτικά. Επίσης υπάρχουν αρκετοί μπαξέδες με διάφορα εσπεριδοειδή (πορτοκαλιές, λεμονιές, μανταρινιές). Πριν μερικά χρόνια η κύρια ασχολία των κατοίκων ήταν ο καπνός. Η Απιδιά ήταν το μοναδικό χωριό της Λακωνίας που καλλιεργούσε καπνό από τουρκοκρατίας. Η ποικιλία που καλλιεργείτο ήταν “τσεμπέλια” και τα τελευταία χρόνια “βιρτζίνια”. Απομεινάρι της καλλιέργειας του καπνού αποτελούν οι εγκαταλελειμμένοι φούρνοι στον κάμπο.
Οι δωρεές – εισφορές υπέρ του συλλόγου των Απανταχού Απιδιωτών.
Δείτε:
Το καταπληκτικό video αφιέρωμα της ΕΡΤ στην εκκλησία μας την Κοίμηση της Θεοτόκου
Τη σελίδα που είναι αφιερωμένη στον Πρωτοπρεσβύτερο του χωριού Μιχαήλ Λεωτσάκο.