«Δεμένο» με παραδόσεις αιώνων, το βάψιμο των αβγών ανήμερα της Μεγάλης Πέμπτης αποτελεί κοινή πρακτική στο σύνολο σχεδόν του Ορθόδοξου κόσμου. Για αυτό και η Μεγάλη Πέμπτη λέγεται επίσης και «Κόκκινη Πέμπτη» ή «ΚοκκινοΠέμπτη».
Τα κόκκινα αβγά, προχριστιανικό σύμβολο της ζωής, ενισχυμένο από τον συμβολισμό του κόκκινου χρώματος από το αίμα της θυσίας του Χριστού, αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι του εθιμοτυπικού των ημερών. Πολλές είναι, ωστόσο, οι περιοχές στις οποίες τα κόκκινα αβγά αποτελούν … μειοψηφία στο πασχαλιάτικο καλάθι και τη θέση τους έχουν πάρει πράσινα, κίτρινα, μοβ ακόμη και ροζ αβγά, ενώ σε άλλες χώρες, κυρίως του σλαβικού κόσμου, τα βαμμένα αβγά αποτελούν μικρά έργα τέχνης, εφάμιλλα των ζωγραφικών πινάκων ή των θρησκευτικών εικόνων. Η παράδοση των βαμμένων αβγών του Πάσχα στο σλαβικό πολιτισμό, όπου απαντώνται συχνά τέτοια αβγά τις ημέρες αυτές, έχει τις ρίζες της στους παγανιστικούς χρόνους, αλλά, μέσω της διαδικασίας της θρησκευτικής συγκριτικής και το πέρασμα του χρόνου, οι σλαβικές χώρες εισήγαγαν το έθιμο αυτό στη χριστιανική παράδοση. Εξάλλου, ως σύμβολο της δημιουργίας, της γέννησης της ζωής, το αβγό έχει αποτελέσει πηγή έμπνευσης για αναρίθμητους μύθους και παραδόσεις από την αρχαιότητα έως σήμερα. Το αυγό, περικλείνει μέσα του μια ζωή, έχει μια δύναμη, που σύμφωνα με μια παλιά αντίληψη, μεταδίδεται σε ανθρώπους, ζώα και φυτά. Την έννοια αυτή έχουν και τα πασχαλινά αυγά, των οποίων η δύναμη ενισχύεται και από κάποια άλλα στοιχεία. Για παράδειγμα, όλα τα κόκκινα αυγά, δεν έχουν την ίδια χάρη.
«Θαυμαστές ιδιότητες, έχει κυρίως το αυγό της Παναγίας, το πρώτο αυγό που θα βάψουν και θα το βάλουν στο εικονοστάσι του σπιτιού». Με το αυγό της Παναγίας, οι γυναίκες σταυρώνουν τα παιδιά ενώ μερικές φορές το αυγό έχει και κάποιες ανατρεπτικές ιδιότητες. Όπως για παράδειγμα, αν το αυγό είναι τριών χρόνων και τοποθετηθεί στην κοιλιά εγκύου γυναίκας ή ζώου, αποτρέπεται το ενδεχόμενο αποβολής. Κόκκινο αυγό χώνονταν και στο χωράφι και τοποθετούνταν στον στάβλο, για να έχουν υγεία τα κατοικίδια ζώα. Το αυγό αποτελούσε κάποτε, λοιπόν, ένα μαγικό αντικείμενο, γι’ αυτό και το βάψιμό του ήταν ολόκληρη τελετή.
«ΤΟ ΧΡΩΜΑ ΤΩΝ ΑΥΓΩΝ»
Το γιατί τα αυγά βάφονται κόκκινα δεν είναι γνωστό. Σύμφωνα με μια παράδοση από την Καστοριά, όταν αναστήθηκε ο Χριστός το είπαν σε μια γυναίκα και αυτή δεν το πίστεψε και είπε:
«Όταν τα αυγά που κρατώ θα γίνουν κόκκινα τότε θα αναστηθεί και ο Χριστός. Και αυτά έγιναν κόκκινα». Για μερικούς βάφονται κόκκινα σε ανάμνηση του χυμένου αίματος του Χριστού. Για άλλους το κόκκινο χρώμα είναι έκφραση χαράς για το ευτυχισμένο γεγονός της Ανάστασης του Κυρίου και συνάμα μέσο αποτρεπτικό κάθε κακού. Αξίζει να αναφερθεί ότι χρωματιστά, κυρίως κόκκινα αυγά, μνημονεύονται στην Κίνα, για γιορταστικούς σκοπούς τον 5ο αιώνα και στην Αίγυπτο το 10ο αιώνα. Το 17ο αιώνα τα βρίσκουμε τόσο στους Χριστιανούς όσο και στους Μωαμεθανούς (Μεσοποταμία, Συρία). Μερικοί υποθέτουν ότι τα κόκκινα αυγά του Πάσχα, διαδόθηκαν στην Ευρώπη, την Ασία και την Κίνα από ένα έθιμο των Καλανδών. Άλλοι θεωρούν αρχική κοιτίδα τους την Αίγυπτο. Αν και μικρή ήθελα στο πασχαλινό τραπέζι να υπάρχουν διάφορα χρώματα αυγών, μεγαλώνοντας άρχισα να τείνω προς την άποψη της μητέρας μου. Η διατήρηση των εθίμων ενός λαού είναι πράξη υψίστης σημασίας. Τα έθιμα είναι η κληρονομιά μας και αποτελούν ένα βασικό κομμάτι του εθνικού μας χαρακτήρα.Πρέπει να τα διατηρήσουμε και να τα κληρονομήσουμε με την σειρά μας στην νέα γενιά.
Ας γιορτάσουμε το Πάσχα βάφοντας κόκκινα αυγά και διατηρώντας τα τοπικά έθιμα της περιοχής μας.
Καλή Ανάσταση σε όλους και Καλό Πάσχα!